تکانه‌های قیمتی دربازار کالاهای اساسی

اگرچه دولت به ظاهر به هر افزایش قیمتی واکنش نشان می‌دهد اما واقعیت بازار و آنچه که آمارهای رسمی کشور می‌گویند، چیز دیگری را در بازار کالاهای اساسی رقم زده است و قیمت بسیاری از کالاها، خیز آرامی دارند.

یک ماهی از بخشنامه معاون اجرایی رئیس‌جمهور برای سپردن بررسی پرونده‌های درخواست افزایش قیمت‌های زیر ۶ درصد از سوی تولیدکنندگان می‌گذرد. حال دیگر توپ افزایش قیمت‌ها در زمین سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان است. البته این سازمان هم می‌گوید که پرونده‌های زیادی را از تولیدکنندگان و متقاضیان دریافت کرده اما هنوز نسبت به آنها به جمع‌بندی نرسیده است.

از سوی دیگر، تولیدکنندگان هم می‌گویند که به شدت در فشار قیمتی قرار دارند و باید هر چه زودتر با درخواست‌های آنها موافقت شود.

سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اما این بار، یک سوی داستان تقاضای افزایش قیمت‌ها در بازار را دیده است و سوی دیگر که قیمت را در بازار رقم می‌‌زند اما چیز دیگری می‌گوید. افزایش قیمت‌ها هر چند آرام، اما بی سر و صدا و در سایه مقاومت سازمان حمایت از یک سو و نبود نظارت بر بازار از سوی دیگر، دارد اتفاق می‌افتد. حتی گزارشات بانک مرکزی هم این را به خوبی نشان می‌دهد.

آنگونه که در گزارش اخیر بانک مرکزی هم به صراحت اعلام شده، قیمت ۴ گروه کالاهای اساسی با افزایش قیمت در بازار مواجه شده‌اند. در گزارش بانک مرکزی، نرخ برنج ۰.۱ درصد، حبوب دو درصد، سبزی‌های تازه ۵.۷ درصد و گوشت قرمز ۰.۴ درصد افزایش و در مقابل نرخ تخم‌مرغ ۲.۱ درصد، میوه‌های تازه ۴.۳ درصد و گوشت مرغ ۰.۵ درصد کاهش یافته است. البته در این مدت نرخ لبنیات، قند و شکر، چای و روغن نباتی ثابت مانده است.

حتی بانک مرکزی، افزایش قیمت‌های بیش از ۶ درصد را هم گزارش می‌کند و آنگونه که اعلام کرده، قیمت حبوبات تا ۸.۳ درصد هم افزایش را تجربه کرده است. البته روغن نباتی جامد هم ۰.۱ درصد افزایش را براساس این گزارش اعلام کرده است.

این گزارش بانک مرکزی در حالی اعلام می‌شود که هفته گذشته، ستاد تنظیم بازار، مصوبه‌ای را داشته است که بر مبنای آن، قیمت روغن نباتی با ۵ درصد افزایش مواجه شود؛ موضوعی که البته از سوی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هم رد و اعلام شد که قیمت روغن نباتی هیچگونه افزایشی نداشته است در حالی که محمد قبله، دبیر انجمن روغن نباتی این خبر را اعلام کرده بود.

البته باز هم واقعیت بازار چیز دیگری را می‌گوید. گشت و گذاری در بازار کالاهای اساسی و بنکداران مواد غذایی نمایانگر وقوع تکانه‌های قیمتی در بازار کالاهای اساسی است. البته اگرچه دولت نرخ تورم را هم کنترل شده اعلام می‌کند اما گزارش بانک مرکزی نمایانگر این است که طی یکسال اخیر، نرخ لبنیات حداقل ۵.۳ درصد، برنج ۹.۱ درصد، حبوبات ۲۰.۵ درصد، میوه‌های تازه ۸.۲ درصد، سبزی‌های تازه ۱۳.۳ درصد، گوشت قرمز ۷.۶ درصد، قند و شکر ۵ درصد، چای ۳.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

در این میان، مجتبی خسروتاج، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت هم می گوید: با وجود اینکه دولت راه را برای افزایش قیمت‌ها باز گذاشته است اما بازار به دلیل رکود کشش این افزایش قیمت را ندارد و در مقابل، تولیدکنندگان خود تمایلی به پیگیری افزایش قیمت ندارند در حالی که برخی از این تولیدکنندگان حتی اقدام به کاهش قیمت نیز کرده اند.

این گفته خسروتاج در بازار هم تا حدودی ملموس است و بیشتر برای تولیدات صنایع بهداشتی و سلولزی به چشم می‌خورد اما بسیاری از تولیدکنندگان مواد غذایی و کالاهای اساسی مورد نیاز مردم، تمایل بسیاری به افزایش قیمت دارند و اگرچه سطح افزایشی که پیشنهاد می‌دهند، چندان بالا نیست ولی به هرحال به دنبال این هستند که بخشی از هزینه‌های خود را از جیب مصرف‌کنندگان بستانند در حالی که به نظر می‌رسد افزایش بهره‌وری و کاهش قیمت تمام شده، چندان در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آنها جای ندارد.

به هرحال باید منتظر ماند و دید که واکنش سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نسبت به درخواست‌های افزایش قیمت چه خواهد بود و از سوی دیگر، اگر هنوز مجوزی برای افزایش قیمت نداده است، چطور می‌خواهد با گرانفروشی‌های سطح بازار مقابله کرده و گرانی‌های نامحسوس را کنترل کند.