یک پژوهشگر و استاد دانشگاه/بوروکراسی اداری، کاغذ بازی نیست

یک پژوهشگر و استاد دانشگاه گفت: از بوروکراسی گاه با عنوان کاغذ بازی و قوانین دست و پا گیر یاد می‌شود، در حالی که نباید کاغذ بازی‌ها و تشریفات اداری بی‌مورد را معادل بوروکراسی در نظر گرفت.

دکتر مجتبی کیایی افزود: بوروکراسی به تقسیم کار به شیوه‌ای دقیق، تدوین دستورالعمل‌ها، سلسله مراتب سازمانی و به کار گماردن کارکنان براساس شایستگی دلالت دارد.

وی اظهار کرد: در واقع بوروکراسی نوعی نظام اداری عقلایی و قانونی جهت اداره اثربخش سازمان‌هاست. هرچند اجرای ناکارآمد آن در کشورهای در حال توسعه گاه آن را به عاملی بازدارنده تبدیل کرده است، به کارگیری درست بوروکراسی در بسیاری از کشورها منجر به دگرگونی و نظام‌مندی فرایندهای اداری شده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه گفت: نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد که در سازمان‌های ما تقسیم کار و سلسله مراتب سازمانی با مدل ایده‌آل بوروکراسی متناسب است، هرچند میزان این تناسب در سازمان‌های گوناگون متفاوت است، ولی در گزینش افراد توانمند و نیز پیروی از قوانین و دستورالعمل‌ها با مدل ایده‌آل بوروکراسی فاصله داریم.

کیایی افزود: یکی از شیوه‌های کاهش کاغذ بازی‌های اداری، کاهش تصدی‌گری دولت با واگذاری امور به بخش خصوصی است.

وی اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های مدیریت، هدف مدار بودن آن است، به این معنا که یک مدیر می‌بایست در راستای اهداف مشخص شده سازمانی حرکت کند.

این پژوهشگر و استاد دانشگاه تصریح کرد: زمانی که مسیر حرکت سازمان مشخص است، هر مدیری که جایگزین مدیر فعلی شود می‌داند که باید چه مسیری را ادامه دهد، بدین ترتیب با تغییر مدیریت در سازمان، ساختار سازمانی دستخوش تغییرات نمی‌شود، پست‌های جدید تعریف نمی‌شوند و در نهایت از سردرگمی کارکنان و ارباب رجوع جلوگیری می‌شود.

کیایی گفت: رفتارهای اجتماعی شهروندان نیز گاه می‌تواند بر کارآمدی نظام بوروکراسی تاثیر منفی داشته باشد.

وی ادامه داد: بسیاری از ما هر چند پارتی بازی را امری ناشایست می‌دانیم، ولی خود مبادرت به انجام آن می‌کنیم، به این صورت که به محض ورود به یک سازمان به دنبال یک فرد آشنا می‌گردیم تا کارمان سریعتر پیش رود، غافل از این که پیامدهای منفی چنین هنجارشکنی‌هایی به خود ما نیز باز خواهد گشت.

این عضو هیات علمی دانشگاه اضافه کرد: اگر فرض کنیم یک بار با پارتی بازی کار ما سریعتر انجام شود، ولی چندین بار دیگر به خاطر همین بی‌قانونی از سوی دیگران، زمان و انرژی زیادی را از دست خواهیم داد.

کیایی گفت: بنابراین فراموش نکنیم که باید تغییر را از خود آغاز کنیم و تا زمانی که تغییر و دگرگونی در افراد جامعه ایجاد نشود، زمینه تغییر و تحول در نظام اداری فراهم نخواهد شد.