خبر نگار نما ها چه کسانی هستند؟

یک روزنامه‌نگار باسابقه با پرداختن به پدیده‌ای به نام «خبرنگارنما» خواستار برخورد با این افراد شد که به اعتقاد وی آبروی خبرنگاران را می‌برند.

خبرنگار یا شبه‌خبرنگار؛ از دور شاید تفاوت چندانی با هم نداشته باشند، اما در جشنواره‌ها و نشست‌های خبری تفاوت‌شان بسیار به چشم می‌آید و گاهی حتی توی ذوق می‌زند.

تعدادشان روز به روز زیادتر می‌شود؛ به طوری که خبرنگاران اصلی را منزوی کرده‌اند. معمولاً در نشست‌های خبری و جشنواره‌ها حاضر می‌شوند، یا قربان صدقه می‌روند، یا دعوا می‌کنند. برایشان پوشش اخبار چندان مهم نیست و صرف حضور کفایت می‌کند؛ به طور کلی هم حفظ وجهه رسانه و خبرنگاران برایشان چندان اهمیتی ندارد.

رضا قوی‌فکر، روزنامه‌نگار باسابقه و دبیر انجمن پیشکسوتان مطبوعات در گفت‌وگو با ایسنا درباره این پدیده اظهار کرد: ما در کشورمان بیشتر از روشنفکر، روشنفکرنما داریم، بیشتر از مذهبی، مذهبی‌نما و بیش از ملی و میهن‌دوست، ملی‌نما و وطن‌دوست‌نما و طبیعی است که در چنین شرایطی بیشتر از خبرنگار، خبرنگارنما داشته باشیم. از طرفی هم جالب درست همانند خیلی از شغل‌نماهای دیگر که وضعیت معیشیتی آنها خیلی بهتر از شغل واقعی همان رشته است، خبرنگارنماها هم امروزه با دودوزه بازی و در حقیقت کلاهبرداری رسانه‌ای و با تمسک به حرفه خبرنگارنمایی خیلی بیشتر از خبرنگاران واقعی درآمد دارند.

او ادامه داد: اغلب خبرنگارنماها کارت خبرنگاری در جیب دارند که وقتی کنکاش می‌کنیم متوجه می‌شویم که یا اصلاً چنان نشریه یا رسانه‌ای وجود خارجی ندارد یا وجود دارد، اما آنقدر کم‌اهمیت و گمنام است که هیچکس آن را نمی‌شناسد. خبرنگارنماها که درست مثل طفیلی‌هایی که صبح تا شب در کوچه و خیابان پرسه می‌زنند تا به مجلس عزاداری کسی بروند و یک نهار یا شام مجانی نوش جان کنند، از طریق رسانه‌ها از نشست‌های خبری آگاه می‌شوند و خود را به آنجا می‌رسانند، گوشه‌ای می‌نشینند، لام تا کام هم حرف نمی‌زنند و تا آخر نشست یا کنفرانس خبری آنقدر می‌نشینند تا کارت هدیه‌ای از روابط عمومی مربوطه دریافت کنند.

این روزنامه‌نگار باسابقه با بیان اینکه خبرنگارنماها آبروی خبرنگاران واقعی را می‌برند، یادآور شد: خبرنگاری می‌گفت وقتی در برنامه‌ای به مدیر روابط عمومی گفتم «فلان آقا اصلاً خبرنگار نیست، چرا اجازه دادید به جلسه وارد شود؟»، پاسخ داد درهای سازمان ما به روی همه‌ی خبرنگاران باز است و هدیه هم به اندازه کافی وجود دارد که به همه برسد. این باعث شرمساری‌ است که برخی از مدیران روابط‌عمومی برای آنکه با تعداد بیشتری از خبرنگاران ارتباط داشته باشند، آن نشست خبری را داغ و مهم جلوه دهند و بدون کنترل، هرکسی را به جای خبرنگار در جلسه مطبوعاتی خود راه دهند؛ حال آنکه این مشکل که متاسفانه آبروی خبرنگاران واقعی را می‌برد با یک تلفن به رسانه‌ی مربوطه حل می‌شود؛ به طوری که وقتی مدیر روایط‌عمومی با درایت و تدبیر خود با دبیر سرویس حوزه خبری تماس بگیرد و اعلام کند که برای نشست خبری فلان روز لازم است که خبرنگار محترم آن رسانه دعوت شود و اسامی خبرنگاران در دست مسؤول تشریفات آن سازمان باشد، آن وقت فقط خبرنگارانی که دعوت شده‌اند به آن جلسه‌ی مطبوعاتی راه خواهند یافت.

دبیر انجمن پیشسکوتان مطبوعات با بیان اینکه خبرنگارنماها اخیراً جسارت را به حدی رسانده‌اند که غیر از خودشان، دوستان و فامیل را هم به نشست‌های خبری دعوت می‌کنند، گفت: خبرنگارنماها این کار را انجام می‌دهند تا احیاناً کارت‌های هدیه بیشتری نصیبشان شود؛ البته این کارت‌ها معمولاً بین پنجاه تا دویست هزار تومان بیشتر نیست، اما همین رقم برای طفیلی‌هایی که نه سواد رسانه‌ای دارند، نه شعور و آگاهی اجتماعی و نه آگاهی از موضوع نشست خبری مبلغ قابل توجهی می‌تواند باشد. اخیراً خبرنگاری برایم تعریف کرد که پیک موتوری که چند بار خبرنگارنمایی را به نشست‌های خبری رسانده است، برایش گفته که دیگر راه و چاه را یاد گرفته و می‌خواهد خودش به طور مستقل کار کند و در اینگونه نشست‌های خبری شرکت کند تا چیزی گیرش بیاید.

قوی‌فکر متذکر شد: به نظرم باید هرچه سریع‌تر با این پدیده زشت و ناهنجار که صد البته در بی‌خبری و ناآگاهی برخی روابط‌عمومی‌ها در جامعه به صورت قارچ‌گونه‌ای رشد می‌کنند، برخورد شود. از یک سو مسؤولان روابط عمومی‌ها باید موضوع را در کنفرانس‌های بررسی مشکلات روابط‌عمومی‌ها مطرح کنند تا همه از این سوژه چندش‌آور آگاه شوند و تدبیری برای رفع آن بیابند و از سویی مقامات قضائی باید با چنین افرادی به درستی برخورد کنند که بروز چنین رویه‌هایی بیش و پیش از همه جایگاه خبرنگاران زحمتکش و وظیفه‌شناس را در جامعه زیر سوال می‌برد.

این روزنامه‌نگار در پایان سخنانش با اشاره به پایین بودن سطح آگاهی برخی از خبرنگاران، گفت: باید در فرصتی مناسب متاسفانه به پدیده‌ی دیگری با عنوان ناآگاهی و عدم اطلاع برخی خبرنگاران از فنون و تکنیک‌های خبرنویسی، گزارش‌نویسی و به ویژه مصاحبه با مصاحبه‌شوندگان مختلف پرداخته شود. خبرنگارانی که شوربختانه از سر اتفاق و دردمندانه به دلیل نبودن شغلی دیگر به خیال اینکه در این شغل منافعی هست به سراغ خبرنگاری می‌روند و در نتیجه نه چیزی عاید خودشان می‌شود و نه نصیب رسانه‌ای که برایش کار می‌کنند. برخی خبرنگاران در نشست‌های خبری به دلیل عدم آگاهی و نداشتن سواد رسانه و نیز عدم شناخت تکنیک‌های مصاحبه یا اصولاً توانایی پرسیدن سوال از مصاحبه‌شونده را ندارند و یا پرسش‌های آنها قالبی و کلیشه‌ای است که به تنها چیزی که شباهت ندارد، مصاحبه است.