سیگار عامل ۱۴ نوع سرطان

 

قائم مقام وزیر بهداشت با بیان اینکه از بازار ۱۰ هزار میلیاردی سیگار، ۵۰ درصدش سود است و به جیب افراد سودجو می‌رود، گفت: هزینه درمان مستقیم و غیرمستقیم عوارض ناشی از سیگار سالانه حدود ۸۰هزار میلیارد تومان است؛ درحالی که بودجه هدفمندی که برای طرح تحول نظام سلامت در نظر گرفته شد، مجموعا ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بود.

 

دکتر ایرج حریرچی – سخنگوی وزارت بهداشت در نشستی خبری با اشاره به برخی آمارها در حوزه مصرف سیگار و دخانیات گفت:‌ ۱۰ درصد از جامعه بالای ۱۸ سال ایران هر روز سیگار می‌کشند که  از این میزان ۲۰ درصد در مردان و یک درصد در زنان است. همچنین ۱۴ درصد جمعیت بالغ ایرانی روزانه و غیر روزانه انواع دخانیات را مصرف می‌کنند که ۲۵ درصد آن در مردان و چهار درصدش در زنان است. شیوع مصرف سیگار در سن ۱۳ تا ۱۵ سالگی ۳.۴ درصد است که از این میزان ۴.۸ درصد در پسران و ۲.۱ درصد در دختران است.

 

وی با بیان اینکه در کشور ۷ میلیون سیگاری بزرگسال بالای ۱۵ سال داریم گفت:‌همچنین ۱۰۰ هزار نفر سیگاری در سنین ۱۳ تا ۱۵ در کشور وجود دارد. باید توجه کرد که دخانیات بزرگ‌ترین عامل قابل پیشگیری سرطان است؛ به طور ی که ۷ هزار ماده شیمیایی در دود سیگار وجود دارد که ۷۰ نوع آن قطعا سرطان‌زا هستند. در عین حال باید توجه کرد که سالانه در دنیا ۷ میلیون نفر به دلیل مصرف سیگار جان می‌بازند که از این تعداد ۹۰۰ هزار نفر در مواجه با دود سیگار قرار دارند. در ایران نیز شاهد مرگ سالانه ۵۵ هزار نفر به دلیل مصرف سیگار و دخانیات هستیم.

 

سخنگوی وزارت بهداشت با بیان اینکه در ایران بیش از ۹۰ درصد موارد سرطان ریه ناشی از مصرف سیگار است، ادامه داد: مصرف سیگار منجر به بروز ۱۴ نوع سرطان اعم از ریه، دهان و غیره می‌شود.

 

خسارت ۸۰هزار میلیارد تومانی سیگار به بهداشت و درمان

وی با بیان اینکه در ایران سالانه ۱۰ هزار میلیارد ریال خرج خرید سیگار می‌شود، گفت: این در حالی است که هزینه درمان مستقیم بیماری‌های مرتبط با دخانیات ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان است و هزینه درمان غیر مستقیم در این حوزه که منجر به از دست رفتن سال‌های عمر  می‌شود ۴۰ هزار میلیارد تومان است. بنابراین سالانه حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان به دلیل مصرف دخانیات خسارت می‌بینیم. در حالی که بودجه هدفمندی که برای طرح تحول نظام سلامت در نظر گرفته شد، مجموعا ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بود.

 

وی همچنین اظهار کرد:‌ درست است که با آموزش و پیشگیری می‌توانیم در کاهش مصرف سیگار نقش ایفا کنیم، اما این اقدامات اصلا کافی نیست. موثرترین استراتژی برای کاهش مصرف سیگار خصوصا در نوجونان و جوانان و اقشار فقیر و متوسط جامعه آن است که قیمت سیگار را برای مصرف کنندگان گران کنیم. بنابر این بهترین راه کاهش مصرف سیگار افزایش مالیات بر سیگار است. طبق اعلام  سازمان بهداشت جهانی نرخ مناسب مالیات برای کاهش مصرف سیگار ۷۵ درصد قمیت خرده فروشی است و باید این مالیات را صرف تحرک مردم، تغذیه آنان و بهداشت و درمان‌شان کنیم، اما در ایران مالیات بر سیگار تنها ۱۰ درصد قمیت خرده فروشی است.

 

وی با بیان اینکه از بازار ۱۰ هزار میلیاردی سیگار، ۵۰ درصدش سود است و به جیب افراد سودجو می‌رود، گفت:‌ میزان اشتغال در این حوزه ۳۰۰۰ نفر است و ما با منابع ناشی از مالیات بر سیگار می‌توانیم این سه هزار نفر را در صنایع مولدتر به کار بریم.

 

کلاهبرداری به اسم بیمار و بیمارستان

حریرچی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به برخی تماس‌ها با مردم جهت مراجعه به مراکز درمانی، گفت:‌ اخیرا مواردی مشاهده شده که افرادی سراسیمه به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند و می‌گویند با ما تماس گرفته شده که گفتند یکی از اقواممان تصادف کرده و برای ارائه خدمت به او باید به حساب بیمارستان پول بریزیم و شماره حسابی هم به افراد داده شده اما با بررسی‌های انجام شده مشخص شد که چنین چیزی وجود ندارد و این کار کلاهبرداری است و در همین جا اعلام می‌کنم به هیچ وجه و برای هیچ خدمتی هیچ دریافتی به غیر صندق بیمارستان که با صورت حساب رسمی و مهردار انجام می‌شود، نباید دریافت شود و هر نوع پرداختی غیر از این با هر ادعا در هر سطحی تخلف است و بنابر این از مردم می‌خواهیم در صورتی که با چنین موضوعی مواجه شدند آن را به سامانه ۱۹۰ اطلاع دهند.

 

مطالبات پرداخت نشده بیمارستان‌ها از سوی بیمه‌ها

حریرچی در بخشی دیگر از صحبت‌هایش گفت: بیمارستان‌های دولتی با حداقل قیمت؛ یعنی تعرفه دولتی کار می‌کنند، اما مطالبات آنها با تاخیرهای زیادی پرداخت می‌شود؛ به طوریکه در سال ۹۳ حدود ۶۵ درصد در سال ۹۴ حدود ۵۵ درصد و در سال۹۵ حدود ۴۷ درصد هزینه خدمات ارائه شده از سوی بیمارستان‌ها به آنها پرداخت شده بود. به عبارت دیگر در سال ۹۳ خذئذ ۳۵ درصد، در سال ۹۴ حدود ۴۵ درصد و در سال ۹۵ حدود ۵۳ درصد مطالبات پرداخت نشده و به سال بعد موکول شده است.

 

وی افزود: بیش از ۶۵ الی ۶۷ درصد  هزینه‌های خدمات ارائه شده در سال ۹۵ از سوی بیمه‌ها پرداخت نشد؛ به همین دلیل معضل تاخیر بلند مدت در پرداخت مطالبات ایجاد شد.

 

وی با بیان اینکه در بیمارستان‌های دولتی برای روستاییان پنج درصد هزینه و برای شهرنشینان ۱۰ درصد هزینه را دریافت می‌کنیم، گفت: البته برخی از هزینه‌ها از جمله تخت – روز آی سی‌یو ممکن است به دو تا سه میلیون هم برسد که بیمار فقط پنج درصد آن را پرداخت می‌کند. هرچند گاهی پرداخت همین مقدار هم دشوار است. به همین دلیلن مددکاری‌های بیمارستان‌ها می‌توانند در این زمینه به مردم کمک کنند، اما گاهی در ارائه کمک به برخی افراد مانند اتباع خارجی که برخی خدمات خاص را دریافت می‌کنند، معذوریم. به عنوان مثال یک نوزاد خارجی یک ماه در بیمارستان بستری می‌شود و هزینه ارائه خدمت به او ۵۰ تا ۶۰ میلیون می‌شود. به عنوان مثال گاهی افراد بستری شده مشکل شناسنامه دارند یا سرپرست قانونی نداشته و یا نوزادی معتاد است که مشکل شناسنامه هم دارد. در این موارد گاهی می‌بینیم که اخباری مانند گروگان‌گیری در بیمارستان مطرح می‌شود. بنابراین اگر این موارد منعکس شد، هم رسانه‌ها و هم خیرین موضوع را با وزارت بهداشت چک کنند تا اقدامات لازم انجام شود.

 

قراردادهای خارجی حوزه سلامت

حریرچی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره قراردادهای خارجی در حوزه سلامت گفت:‌ تا کنون برای ساخت ۱۱هزار تخت بیمارستانی قراداد مشترکی با برخی کشورها منعقد کردیم؛ به طوری که برای آوردن سرمایه و تکنولوژی تفاهماتی داشته‌ایم. البته ساخت این بیمارستان‌ها توسط مهندسان و کارگران ایرانی انجام می‌شود و اکثر تجهیزات آن را ایرانی‌ها تامین می‌کنند، اما برخی تجهیزات پیشرفته را از خارج از کشور می‌آوریم.

 

وی افزود: در این زمینه توافقات خوبی انجام داده‌ایم که سه مورد از آنها برای ساخت بیمارستان نهایی شده است و طبق این تفاهمات قرار است این سه بیمارستان در شیراز، تهران و تبریز ساخته شود.   البته تصریح می کنم که تحریم‌های جدید تاثیری روی این قرادادها نداشته اما سرمایه گذاری برای ساخت بیمارستان پیچیده و سخت است. از طرفی باید توجه کرد که در کشور با کمبود شدید تخت بیمارستانی مواجهیم و سرمایه موجود کشور هم تکافوی ساخت این میزان تخت را نمی‌کند. بنابراین سیاست کلی نظام، دولت و مجلس این است که بتوانیم از طریق سرمایه‌گذاری خارجی کمبود تخت را جبران کنیم.

 

کسری بودجه وزارت بهداشت

وی در پاسخ به سوالی درباره میزان کسری بودجه وزارت بهداشت، گفت: با توجه به قول دولت و سازمان برنامه و بودجه ابتدای هر سال بودجه وزارت بهداشت را طبق تفاهمی بین این  وزارتخانه و سازمان برنامه بودجه تامین می‌کنیم. اگر این تعهدات عملیاتی شوند، وزارت بهداشت در منابع عمومی خود مشکلی نخواهد داشت؛ از طرفی سازمان برنامه و بوجه قول داده در این هفته با منابعی که آزاد می‌شود رقم خوبی را به بهداشت و درمان کمک کند.

 

حریرچی در پاسخ به سوال دیگری درباره پرداخت مطالبات تامین اجتماعی به وزارت بهداشت گفت: هفته گذشته جلسه مشترکی میان مدیران وزارت رفاه و مدیران وزارت بهداشت برگزار شد که جلسه خوبی بود. از طرفی قرار است دولت در این هفته ۵هزار میلیارد اوراق در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار دهد تا آنها هم قسمتی از مطالبات وزارت بهداشت را نقدا پرداخت کنند. همچنین در بودجه سال آینده قرار شده تا ۵۰ هزار میلیارد از مطالبات تامین اجتماعی به طرق مختلف پرداخت شود و امیدواریم با این پرداخت تامین اجتماعی مطالباتش را به حوزه بهداشت و درمان پرداخت کند.

 

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره خروج قهوه‌خانه‌ها از شمول اماکن عمومی گفت: در این زمینه مذاکراتی با نمایندگان مجلس داشته‌ایم. به هر حال نظرات کارشناسی وزارت بهداشت مشخص است و ما درباره مصرف سیگار و دخانیات باید به سمت کاهش قابل توجهی برویم. درعین حال باید به مصوبات قبلی وفادار بمانیم.

 

وی افزود:‌در بسیاری از موارد می بینیم که قهوه خانه‌ها اصلا مجوز ندارند. همچنین تعدادی از رستوران‌ها به صورت غیر قانونی قلیان عرضه می‌کنند. به هر حال باید منافع جمعیت ۸۰ میلیونی کشور را در نظر بگیریم در کشورهای اروپای غربی، آمریکا و ژاپن کارخانه‌های تولید سیگار کاهش قابل توجهی یافته‌اند؛ در حالی که در کشورهای در حال توسعه این کارخانه‌ها شدیدا رو به افزایش هستند. بنابراین باید با عزمی ملی این مشکل را برطرف کنیم.

 

حریرچی در پاسخ به سوالی درباره اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع گفت: بر اساس سیاست‌های کلی سلامت و اسناد بالادستی ما مکلف به اجرای برنامه پزشک خانواده، نظام ارجاع و سطح بندی خدمات هستیم و در استان‌های مختلف اقدامات لازم در این حوزه را انجام می‌دهیم. هر چند که در بودجه ۹۶ و لایحه بودجه ۹۷ شاهد کاهش بودجه مربوط به برنامه پزشک خانواده بودیم که سرعت‌مان را در رسیدن به اهداف‌مان در این حوزه کند می‌کند. بنابراین امیدوارم مجلس کمک کند و بتوانیم نظام ارجاع و سطح بندی را با سرعت مناسبی پیش بریم.

 

نقش وزارت بهداشت برای پیشگیری از اعتیاد

وی در پاسخ به سوالی درباره اقدامات وزارت بهداشت برای پیشگیری از گسترش اعتیاد در جوانان و دختران گفت: نقش وزارت بهداشت در این حوزه آگاهی رسانی و پیشگیری است. ما در مرحله اول سعی می‌کنیم سطح آگاهی خانواده‌ها را به سطحی برسانیم که بتوانند پیشگیری‌های لازم را برای فرزندان‌شان انجام دهند. همچنین در محل تجمعات نوجوانان و جوانان مانند مدرسه و دانشگاه اقداماتی را انجام می‌دهیم. در عین حال برای اولین بار روانشناس به تیم بهداشتی و درمانی ما اضافه شده است که مراجعین را غربالگری کرده و در صورت وجود اعتیاد یا زمینه‌های اعتیاد در آنها، اقدامات لازم را انجام می‌دهند. از طرفی در جامعه نیز باید شرایطی که منجر به مصرف مواد مخدر می‌شود را کاهش داد. البته وزارت بهداشت در مرحله آخر اقداماتش درمان مبتلایان به اعتیاد را هم انجام داده و برنامه‌های کاهش آسیب را پیش می‌برد.

 

حریرچی در پاسخ به سوالی درباره تمایل برخی به استفاده از طب سنتی و خرافی، گفت: تاکید می‌کنم که در این حوزه قانون باید اجرا شود. اگر همه به قانون پایبند باشند اقدامات به درستی انجام می‌شود. طبق قانون هر کس که ادعای طبابت و درمان دارد باید از وزارت بهداشت تاییدیه داشته باشد. البته طب‌های مکمل در همه جای دنیا مورد استقبال است و روش‌های مختلفی دارد. طب اصیل و سنتی ما نیز بیشتر بر مبنای پیشگیری و سبک زندگی درست است. ما با کتب پزشکی معتبر در این حوزه مشکلی نداریم، بلکه با استفاده‌های غیرقانونی که بخشی از آن ناشی از جهل افراد، بخشی ناشی از سودجویی و بخشی هم ناشی از سوءاستفاده از استیصال بیماران است، مشکل داریم. در داروهایی که برخی از افراد مدعی طب سنتی تجویز می‌کنند، موارد متعددی از ترکیبات کورتن و داروهای مخدر دیده شده است.

 

وی افزود: به طور کلی دارو “سم” است و فقط باید در زمانی که لازم و موثر است، مصرف شود. به طور کلی مصرف زیاد از حد هر ماده طبیعی اعم از گیاهی، شیمیایی و … منجر به مسمومیت می‌شود. حتی مواد طبیعی مانند گل گاوزبان و … اگر در حد خیلی زیاد و با دوزهای بالا مصرف شوند، عارضه قلبی و کبدی ایجاد می‌کنند. از نظر شرعی هم در دستورات برخی مراجع تقلید تبعیت از طب مدرن مطرح شده است. حتی امام (ره) هم کاملا تابع دستورات پزشکی بودند و انجام دستورات پزشکی را وظیفه شرعی می‌دانستند.

 

حریرچی در بخش دیگری از این نشست با بیان اینکه حوزه بهداشت و درمان متاثر از شرایط جامعه است، گفت: به عنوان مثال سطح اقتصادی و اجتماعی کشورها در سیستم بهداشت و درمان آنها موثر است. به عنوان مثال تا چند دهه پیش ۷۰ درصد بیماری‌های ایرانیان ناشی از بیماری‌های عفونی و واگیردار بود، اما در حال حاضر ۸۰ درصد بیماری‌های ما غیرواگیر است. بنابراین باید متناسب با تغییر شرایط، استراتژی‌ها و سیاستگذاری‌هایمان هم تغییر کند. همچنین اگر در کشوری تصادفات عامل عمده مرگ و میر و بیماری‌زایی محسوب می‌شوند، باید بر اساس آن برنامه‌ریزی کرد. در ایران سالانه ۷۰۰ الی ۸۰۰ هزار بستری ناشی از تصادفات داریم و باید برای آن برنامه‌ریزی کنیم. هر چند که تعداد مرگ و میرهای ناشی از تصادفات در کشور از ۲۶ هزار نفر در سال به ۱۵ هزار نفر رسیده، اما بالاخره نیاز به برنامه‌ریزی در این حوزه وجود دارد.

 

حریرچی با اشاره به برخی تغییرات جمعیتی در کشور گفت: در سال ۵۵ جمعیت ایران ۳۳ میلیون نفر بوده است که ۱۷ میلیون نفر روستایی و ۱۵ میلیون نفر شهرنشین بودند، اما در سال ۹۵ جمعیت کشور بیش از ۸۹ میلیون نفر بوده که ۵۹ میلیون نفرشان شهری و ۲۰ میلیون نفرشان روستا نشین بودند. یعنی نسبت شهری به روستایی ایران سه بر یک شده است. باید توجه کرد که با گسترش شهرنشینی تحرک کاهش می‌یابد، افراد بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرند، مصرف میوه و سبزیجات کم می‌شود و استرس‌های محیطی افزایش می‌یابند و این پدیده‌ها نیاز به استراتژی‌های جدید را روشن می‌کند. از طرفی مهم‌ترین عامل توسعه، سواد افراد جامعه به ویژه سواد زنان است و باید بدانیم که سواد و اشتغال زنان مهم‌ترین عامل در تغییرات کاهشی و افزایشی جمعیت‌هاست. در حال حاضر جمعیت بالای ۶۰ سال در ایران در حال افزایش است و جمعیت صفر تا چهار سال کشور روندی کاهشی دارد. همچنین جمعیت ۳۰ الی ۶۴ سال افزایش قابل توجهی داشته و جمعیت ۱۵ الی ۲۹ سال هم رو به کاهش گذاشته است.

 

وی با بیان اینکه در سال ۶۵، ۴۵.۵ درصد جمعیت ایران زیر ۱۵ سال بودند، گفت: در حال حاضر این رقم به ۲۴ درصد رسیده است. همچنین جمعیت بالای ۶۵ سال نیز از ۳.۱ درصد به ۶.۱ درصد افزایش یافته و جمعیت ۳۰ الی ۶۴ سال نیز از ۲۵.۱ درصد به ۴۴.۸ درصد رسیده است.