گزارشی از فعالیت های سازمان ایمیدرو طی یکسال/از افتتاح ۳.۵ میلیارد دلار طرح و اشتغال ۷۶۰۰ نفری تا ۲برابری اکتشاف و پیوند صنعت و دانشگاه گزارشی از فعالیت های سازمان ایمیدرو طی یکسال

گزارشی از فعالیت های سازمان ایمیدرو :

سازمان ایمیدرو از نیمه دوم سال گذشته به این سو توسعه بخش معدن و صنایع معدنی را به معنای وسیع تری طراحی و پیاده سازی می کند به طوری که تمرکز این سازمان تنها بر زنجیره فولاد نیست، بلکه عملیاتی کردن نقشه راه معدن و صنایع معدنی، توسعه پژوهش، فناوری و آموزش،‌ رشد فعالیت های اکتشافی، احیای معادن کوچک، توجه به عناصر نادرخاکی، توسعه برنامه گوهر سنگ ها و همچنین مدیریت سود بنگاه ها در راستای توسعه و در کنار آن، افزایش فعالیت های مرتبط با مسوولیت اجتماعی، انجام گفت و گوی مستمر با تشکل های مختلف‌ و همکاری نزدیک با مراکز علمی و پژوهشی در جهت رفع نیازهای مجموعه های فوق، در شمار راهبری این سازمان قرار گرفته اند.

عملیاتی شدن نقشه راه

نقشه راه معدن و صنایع معدنی مشتمل بر ۷۲ راهبرد است که سازمان ایمیدرو مسوولیت اجرای ۳۳ راهبرد را در اختیار دارد. این سازمان برای اجرایی کردن این مهم ۱۴۵ هدف تعریف کرده است. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران تا پایان دی ماه توانسته ۵۸ درصد از اهداف را محقق کند.

راه اندازی طرح ها

از ابتدای سال تاکنون برنامه راه اندازی ۳.۵ میلیارد دلار پروژه معدنی و صنایع معدنی اجرایی شده و تا نیمه زمستان امسال نزدیک به ۱.۲ میلیارد دلار طرح افتتاح شده است. تعداد قابل توجهی از دیگر پروژه ها به مرحله راه اندازی، تولید آزمایشی یا تست مراحل مختلف رسیده اند. آلومینیوم جنوب (سالکو) اکنون بزرگ ترین و (با تکنولوژی ۴۳۰ کیلوآمپر) مدرنترین کارخانه آلومینیوم ایران است که از ابتدای زمستان جاری به تولید آزمایشی دست یافته است، از سرمایه گذاری ۱.۲ میلیارد دلاری برخوردار است.

همچنین طرح های گندله سازی توسعه ملی (واقع در سنگان) با سرمایه گذاری ۱۹۰ میلیون داری به همراه ۴ میلیون دلار پروژه زیربنایی در مجموع (سه طرح) با رقم نزدیک به ۱.۴ میلیارد دلار آماده افتتاح شده اند. علاوه بر این تا پایان سال جاری نیز بیش از یک میلیارد دلار طرح در مدار تولید قرار می گیرد که شامل حوزه های کنسانتره سنگ آهن، چهار طرح صنعت مس، خردایش سنگ آهن گل گهر، فاز نخست بندر پارسیان، و تعدادی طرح زیربنایی است. کل سرمایه گذاری هایی که تا پایان سال به ثمر می نشیند بیش از ۷۶۰۰ شغل مستقیم و نزدیک به ۲۹هزار شغل به طور غیرمستقیم ایجاد می کند.

عملکرد تولید صادرات واحدهای بزرگ

عملکرد تولید شرکت های بزرگ بخش معدن و صنایع معدنی در مدت ۱۰ ماه سال ۹۸ نشان دهنده رشد در اکثر بخش ها است به طوری تولید کنسانتره سنگ آهن با افزایش ۳درصدی، آهن اسفنجی افزایش ۸درصدی، شمش فولاد رشد ۵ و محصول فولاد رشد ۸درصدی، کاتد مس افزایش ۳درصدی و تولید پودر آلومینا تقریبا به اندازه تولید سال گذشته بوده است. از سوی دیگر ‌آمار عملکرد صادرات واحدهای بزرگ معدن و صنایع معدنی نیز کشورمان نشان می دهد در مدت ۱۰ ماه سال ۹۸ صدور انواع محصول این شرکت ها رشد ۲۵درصدی را به ثبت رسانده است.

اکتشاف ۶۵۰ هزار کیلومتر مربع

از ابتدای تاسیس ایمیدرو تا نیمه نخست سال ۹۷ برنامه اکتشاف این سازمان در مساحت ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع اجرایی شد. اما از نیمه دوم سال گذشته برنامه توسعه اکتشافات با جهش ۴۰۰ هزار کیلومتر مربعی همراه شد به گونه ای که با هدف افزایش ذخایر مواد استراتژیک معدنی در ۶۵۰ هزار کیلومتر مربع به اجرا در آمد. ایمیدرو اکنون ۸۰درصد مساحت اکتشافی کشور را در اختیار دارد. این برنامه در واقع گامی در جهت ایجاد توازن در زنجیره صنایع معدنی محسوب می شود که خوراک آتی صنایع را تامین کند. تاکنون در ایران مرکزی ذخایر قابل توجهی کشف شده است. با توجه به اینکه بخش خصوصی با حمایت ایمیدرو موفق به اجرای قسمتی از فعالیت های اکتشافی مذکور شده است، همکاری بخش خصوصی در تکمیل فعالیت های اکتشافی نیز از سیاست های جدید ایمیدرو است.

فعال سازی معادن کوچک

طرح احیای معادن کوچک و متوسط که با هدف توسعه اشتغال و همچنین تامین بخشی از خوراک شرکت های بزرگ از سوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (از شرکت های تابعه ایمیدرو) به اجرا درآمده تا نیمه دی ماه جاری بیش از ۱۳۰ معدن را احیا کرده است. این طرح با مشارکت تشکل ها از جمله خانه معدن ایران اجرایی شده است. در همین حال تفاهمنامه ای در راستای کمک به فعال سازی معادن کوچک با تولیدکنندگان کنسانتره و گندله امضا شده است که به نقش آفرینی این معادن کمک خواهد کرد.‌

افزایش سرمایه صندوق بیمه معدن؛ پشتوانه بخش خصوصی

صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیت های معدنی طی ۱۴ سال از فعالیت خود ۱۷۴۲ فقره بیمه نامه سرمایه گذاری و اعتباری به مبلغ ۱۰۲۸ میلیارد تومان صادر کرده که ۵۹۲ میلیارد تومان آن مربوط به دو سال گذشته است. یکی از پشتوانه های این صندوق افزایش سرمایه است که در سال جاری از ۱۴۰ میلیارد به ۳۵۰ میلیارد تومان رسیده است. طبق برنامه های ایمیدرو، این نهاد پشتیبان معادن بخش خصوصی، سال ۹۹ برنامه افزایش سرمایه تا ۵۰۰ میلیارد تومان را پیش رو دارد. صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیت های معدنی، همچنین حمایت از طرح فعال سازی معادن کوچک را نیز جزو فعالیت های خود دارد.

چشم انداز توسعه مناطق ویژه صنایع انرژی بر

طی سال های اخیر ایمیدرو علاوه بر منطقه ویژه صنایع انرژی بر خلیج فارس، توسعه مناطق ویژه لامِرد (جنوب استان فارس) و پارسیان (غرب استان هرمزگان) و همچنین کاشان را پیش رو داشته است. منطقه لامرد اکنون میزبان بزرگ ترین و مدرنترین طرح تولید آلومینیوم ایران (سالکو) است و منطقه پارسیان نیز در حال جذب سرمایه گذاران حوزه صنایع معدنی و پتروشیمی است. وزارت نفت منطقه پارسیان را به عنوان هاب سوم اجرای طرح های پتروشیمی قرار داده است. در حال حاضر ساخت فاز نخست اسکله اختصاصی منطقه پارسیان در مراحل پایانی است و تا اسفند ماه به بهره برداری خواهد رسید.

منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس نیز ۱۸ طرح توسعه ای در حال اجرا و برنامه واگذاری زمین به ۱۱ متقاضی سرمایه گذاری در دستور کار دارد. این منطقه در عین حال برنامه دستیابی به ظرفیت تولید ۱۰ میلیون تن فولاد را در برنامه دارد. در همین حال به دلیل اینکه اسکله منطقه ویژه خلیج فارس یکی از مزیت های این منطقه به شمار می آید، توسعه آن از محورهایی است که توسط ایمیدرو پیگیری می شود و در این راستا فراخوان جذب سرمایه گذار در دست اقدام است.

جشنواره اینوماین۲

ایمیدرو جشنواره ایده های ارزش آفرین با نام اینوماین۲ (INNOMINE)  را با همکاری معاونت فناوری ریاست جمهوری (و صندوق نوآوری و شکوفایی) و دانشگاه تهران در بهمن ماه برگزار کرد. در این جشنواره تعداد شرکت های ثبت نام کننده و ایده های ارسال شده، با جهش نسبت به سال قبل به ۳۸۰ مورد رسید. ۱۵ ایده برتر این حوزه نیز در پایان این رویداد معرفی شدند. ایمیدرو، “هم آفرینی ارزش”، را در همکاری با مراکز علمی و تحقیقاتی پیگیری می کند.

راه اندازی پایلوت عناصر نادرخاکی

پایلوت تولید عناصر نادر خاکی در دهه نخست بهمن ماه ۹۸ با حضور “معاون علمی رییس جمهوری” و “وزیر صنعت معدن و تجارت” افتتاح شد. این پایلوت با استفاده از دانش متخصصان داخلی راه اندازی شده که انعطاف پذیری بالایی در استحصال عناصر استراتژیک با عیارهای بسیار پایین یا بسیار بالا را دارد و با توجه به اینکه از روش های مختلف فراوری از جمله روش های فیزیکی و هیدرومتالورژی در آن استفاده شده، امکان حذف همه ناخالصی ها را دارد.

مطالعات نشان می دهد عناصر نادر خاکی کشور، با غنی شدگی ضعیف، اغلب همراه سایر عناصر از جمله آهن، تیتان، فسفات و مواد پرتوزا هستند که راه اندازی این پایلوت،‌ به کامل شدن زنجیره دانش استحصال مواد معدنی و استراتژیک کمک شایانی می کند.

تفاهمنامه با دانشگاه ها و مراکز علمی

ایمیدرو در راستای برطرف سازی نیاز معدن و صنایع معدنی، از سال گذشته اقدام به “نیازمحور کردن” پروژه های پژوهشی کرده و از آن ها حمایت می کند تا به رفع نیازهای موجود در این بخش بپردازند.

چنان که در گزارشی از فعالیت های سازمان ایمیدرو آمده است؛ این سازمان طبق تفاهمنامه های امضا شده، با ۱۱ دانشگاه و مراکز علمی در حال همکاری است و ۲۰ پروژه نیازمحور (عمدتا در حوزه محیط زیست) در حال اجرا دارد. سازمان ایمیدرو همچنین از ۱۹۴ پایان نامه بخش معدن و صنایع معدنی حمایت کرده است. در همین حال بودجه حوزه پژوهش رشد ۵۰درصدی و بودجه بخش آموزش رشد ۱۰۰درصدی در مقایسه با سال ۹۷ داشته است.

حمایت از صنعت گوهر سنگ ها و سنگ های تزئینی

ایمیدرو در کنار حمایت از صنایع بزرگ، برنامه بازبینی و تدوین طرح جامع گوهر سنگ ها (سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی) و همچنین سنگ های تزئینی را با حضور تشکل های تخصصی در دست اجرا دارد. هم اکنون کمیته های مختلفی در این بخش مشغول به کار هستند. این برنامه با هدف رفع موانع این صنایع به اجرا در می آید. مقرر شده به زودی بازار گوهر سنگ ها در اصفهان با همکاری مقامات استانی و بخش خصوصی ایجاد شود. از سوی دیگر عارضه یابی بخش سنگ های تزئینی نیز آغاز شده تا شرایط رشد و به روز آوری صنعت سنگ تزئینی مهیا شود.

ایمیدرو به عنوان متولی توسعه بخش معدن و صنایع معدنی در کنار فعالان این حوزه قرار دارد. این سازمان نقش سیاستگذاری و تسهیل شرایط فعالیت در معدن و صنایع معدنی را برعهده دارد و زمینه لازم را برای بخش خصوصی به منظور تقویت و توسعه صنعت سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی فراهم می کند. در این میان صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیت های معدنی ( از زیرمجموعه های ایمیدرو)، از این حوزه ارزش آفرین و اشتغال زا حمایت می کند.

تامین زیرساخت

تامین و توسعه زیرساخت سبب تسهیل در انتقال و جا به جایی مواد خام و تولید شده می شود. در گزارشی از فعالیت های سازمان ایمیدرو آمده است که این سازمان با همکاری شرکت های بخش خصوصی، توسعه زیرساخت ها را در اولویت برنامه ها و اقدامات خود قرار داده که برجسته ترین آن ها شامل حمل جاده ای، ریلی،‌ انتقال آب از دریا است. این سازمان تاکنون ۶۶۰ کیلومتر مسیر جاده ای برای معادن و ۳۷۳ خط انتقال برق ایجاد کرده است. علاوه بر این احداث نیروگاه هرمز در منطقه ویژه خلیج فارس در راستای توسعه زیرساخت ها انجام شده است. همچنین خط دوم جاده سنگان تربت حیدریه با مشارکت بخش خصوصی اجرایی شده است. ارزش کل سرمایه گذاری این طرح به ۸۰۰ میلیارد تومان می رسد.

طرح خط انتقال آب از دریای عمان

ایمیدرو با استفاده از تجربه اجرای پروژه انتقال آب از خلیج فارس به مناطق مرکزی، پروژه جدید و بزرگ انتقال آب از دریای عمان به سه استان شرقی (سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی) را با استفاده از سرمایه گذاری بخش خصوصی اجرایی می کند.

در این طرح ۱۵۰۰ کیلومتری قرار است پس از شیرین سازی آب دریای عمان، از مسیر خط لوله وارد سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی شود که در نهایت آینده تامین آب در مجتمع معدنی سنگان برای سرمایه گذاران،‌ روشن و اطمینان بخش خواهد شد.

منطقه ویژه خلیج فارس و طرح ۱۰ میلیون تنی فولاد

چشم انداز منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس (از زیرمجموعه های سازمان ایمیدرو)، دستیابی به ظرفیت تولید ۱۰ میلیون تن فولاد است. این برنامه طبق راهبری های ایمیدرو و با سرمایه گذاران فعلی این منطقه در دست اجرا است و کنسرسیوم آن تشکیل شده است.

ایجاد ظرفیت تولید ۱۰ میلیون تن فولاد در سواحل مکران

ایمیدرو در راستای سیاست های کلان در افزایش ظرفیت تولید فولاد و به سبب دسترسی سواحل جنوبی به آب و تاسیسات بندری، طرح ایجاد ۱۰ میلیون تن ظرفیت تولید فولاد در سواحل مکران واقع در چابهار (استان سیستان و بلوچستان) را به اجرا گذاشته است. این برنامه با مشارکت بخش خصوصی انجام خواهد شد.