لزوم حکمرانی خوب بر مبنای شفافیت، مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی و انصاف 

نشست تحلیلی «ویژگی‌های نظارت مؤثر بانکی» با حضور مدیران ارشد بانکی و صاحب‌نظران اقتصادی روز سه‌شنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۳ در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی برگزار شد.

دکتر مهدی قاسمی علی‌آبادی؛ رئیس مرکز نوآوری و تحقیقات بانکداری اسلامی بانک پارسیان در این نشست گفت: نظارت موضوع گسترده و پیچیده‌ای است که پرداختن به ابعاد مختلف آن نیازمند صرف زمان بسیار زیادی است. لکن برای آنکه بتوانیم مباحث را در دامنه محدودتری به بحث و بررسی بگذاریم می ­توان مقوله نظارت بر بانک ­ها و مؤسسات اعتباری را به دو بخش تقسیم ­بندی نمود. یک جنبه از نظارت که سابقه نسبتاً طولانی و ریشه­ دار در بانک مرکزی دارد نظارت بر عملکرد بانک­ها است از طریق الزام آنها به ایجاد یک نظام کنترل داخلی است. منظور از این نظام مجموعه­ ای از سیاست­، ساختار، فرآیند، رفتار و وظایفی که ایجاد آن برای حصول اطمینان از ۳ پیامد مهم است، واکنش مؤثر نسبت به تمامی ریسک­ های فراروی بانک، گزارشگری سالم و با کیفیت و رعایت قوانین و مقررات حاکم بر کسب­ وکار بانک.

وی در ادامه گفت: اگر چه تجربه طولانی در این خصوص وجود دارد لکن شیوه­ نظارت بانک مرکزی بر عملکرد بانک­ها عمدتاً قاعده محور یا تطبیق محور است بدان معنا که ابتدا قواعد تنظیم ­گری خود را در قالب بخشنامه ­های لازم الرعایه به بانک ابلاغ می ­نماید و پس از آن بر اجرا یا عدم اجرای آنها نظارت می کند. در واقع بانک مرکزی عمدتاً به صورت منفعلانه و پسینی بر بانک­ ها نظارت می­ کند در حالی که امروزه شیوه­ های نظارت هوشمندانه، پیشینی و ریسک محور است.

دکتر قاسمی جنبه دیگر نظارت که کمتر مورد توجه بانک مرکزی بوده است، را نظارت بر شیوه حکمرانی بانک­ها توسط سهامداران عمده و صاحبان بانک ­ها یا همان حکمرانی شرکتی دانست، بدین معنی که از رویه­ ای برای برقرای تعادل بین اهداف اقتصادی و اجتماعی یک بانک از جنبه­هایی نظیر استفاده درست از منابع، پاسخگویی در استفاده از قدرت خلق پول و رفتار بانک در محیط اجتماعی و تسهیل عملکرد پایدار بانک در دراز مدت استفاده شود. ایشان اذعان داشتند یکی از مهمترین نقاط ضعف نظارت موثر بر بانک­ها و مؤسسات اعتباری در ایران کم توجهی به نظام حکمرانی حاکم بر بانک­های کشور بوده است که لازم است این جنبه از نظارت مورد توجه بیشتر قرار گیرد. نظام حکمرانی مطلوب مبتنی بر اصول بسیار بالای مسئولیت­ پذیری، پاسخ­گویی، شفافیت و انصاف است که رعایت آنها متضمن برخورداری از یک نظام بانکی سالم با کارکرد درست در مجموعه نظام اقتصادی و اجتماعی کشور خواهد بود.

گفتنی است این نشست با حضور چهره‌های مهمی ازجمله ؛ دکتر کورش پرویزیان سرپرست پژوهشکده پولی و بانکی، حسن معتمدی؛ رئیس هیئت‌مدیره صندوق ضمانت سپرده ، مهدی عطوان؛ صاحب‌نظر در حوزه نظارت بانکی، دکتر عبد المهدی ارجمند نژاد؛ مدیرکل حسابرسی و ریسک بانک مرکزی و دکتر علی ارشدی برگزار شد و بحث‌ها و تبادل‌نظرهایی درباره چالش‌ها و راهکارهای نظارت بانکی انجام گرفت