نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه با تمرکز بر پاسخ به پرسش‌هایی درباره موضوع مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا برگزار شد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، دوشنبه، ۲۵ فروردین ۱۴۰۴ در جمع خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی درباره مهم‌ترین تحولات عرصه سیاست خارجی در یک هفته گذشته توضیحاتی ارائه کرد.
بقایی در ابتدای نشست خبری ضمن اشاره به تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای در هفته گذشته، گفت که تحرکات دستگاه دیپلماسی در هفته گذشته بالا بود.
وی همچنین به نقض مکرر آتش‌بس در غزه اشاره کرده و گفت که بیمارستان المعمدانی مجددا مورد حمله قرار گرفت و این بخشی از روند نسل‌کشی در غزه در سایه سکوت شورای امنیت و نهاد‌های بین‌المللی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه ضمن ارائه توضیحاتی درباره سفر وزیر امور خارجه به الجزایر، گزارشی از سفرها و دیدارهای مقام‌های وزارت امور خارجه ازجمله سفر عراقچی به عمان برای شرکت در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا ارائه کرد.
بقایی گفت: معاون امور بین‌الملل وزارت امور خارجه برای شرکت در نشست حامیان منشور ملل متحد امروز به روسیه سفر کرده است.
رویکرد‌های متناقض واشنگتن یکی از دلایل مذاکره غیرمستقیم
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا و رویکرد‌های متناقض واشنگتن، گفت: مواضع متناقض مقام‌های آمریکایی باید توسط خودشان حل شود؛ یکی از دلایل مذاکره غیرمستقیم همین است که نمی‌توان همزمان مدعی مذاکره بود و به روند تحریم‌ها ادامه داد.
بقایی همچنین اظهار کرد: گفت‌و‌گو‌های مسقط نخستین دور از این نوع مذاکرات بود، چارچوب‌ها و مواضع اصولی بیان شد؛ مواضع ما در موضوع هسته‌ای روشن است.
وی تاکید کرد: برنامه هسته‌ای ما کاملا صلح‌آمیز است و گزارش‌های آژانس موید این امر است؛ موضوع و مطالبه اصلی ما رفع تحریم‌های ظالمانه است که به‌صورت جدی در عمان بیان کردیم.
بقایی در ادامه درباره مکان دور دوم مذاکرات و درباره تصمیم برای مذاکرات مستقیم، گفت: ما شفاف و حرفه‌ای درباره تحولات مرتبط با مذاکرات اطلاع‌رسانی کردیم؛ وزیر امور خارجه اعلام کرد که احتمالا دور بعدی مذاکرات در جایی غیر عمان خواهد بود.
وی یادآوری کرد: موضوع مکان مهم نیست؛ مذاکره غیرمستقیم با میانجی‌گری عمان خواهد بود؛ تمهید‌ها درباره محل توسط طرف واسط، یعنی عمان اندیشیده می‌شود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: درباره محل مذاکرات پس از دریافت نظر طرف عمانی به‌صورت رسمی تصمیم‌گیری می‌کنیم.
وی تاکید کرد که مذاکره مستقیم موثر و مفید نیست و به همین دلیل انجام نمی‌شود؛ مذاکره غیرمستقیم نامتعارف نیست و بر تجربه ثابت‌شده قبلی ما استوار است.
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: دیپلمات‌های ایران همواره قائل و عامل به نزاکت دیپلماتیک بودند؛ در برخورد با دیپلمات‌های آمریکایی در سازمان ملل یا جا‌های دیگر نزاکت را رعایت می‌کنیم؛ وزیر امور خارجه هم گفت که پس از دو و ساعت و نیم مذاکره در لحظه آخر و هنگام خداحافظی با میزبان عمانی سلام و علیکی رخ داد؛ به حواشی بها ندهید.
وی همچنین گفت: موضوع مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا منحصر به رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای است و ارتباطی با دیگر موضوع‌ها ندارد؛ زمان و نحوه پیشبرد کار درباره رسیدن به تفاهم نقش دارند.
سفر گروسی همین هفته انجام می‌شود
بقایی درباره سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، گفت: توافق اصولی برای سفر گروسی به ایران انجام شد؛ اصل سفر تفاهم شده است.
وی اضافه کرد: نمایندگی ما در وین در تعامل با دفتر مدیرکل درباره جزئیات سفر رایزنی می‌کند؛ سفر همین هفته انجام شده و اطلاع‌رسانی درباره سفر امروز انجام می‌شود.
بقایی همچنین اظهار کرد که سفر گروسی از قبل برنامه‌ریزی شده بود؛ سفر در گفت‌وگوی تلفنی وزیر امور خارجه با گروسی برنامه‌ریزی شد و در چارچوب تعامل‌های ایران با آژانس است.
پیگیری‌ها درباره نقش آلمان در تامین سلاحهای شیمیایی رژیم صدام در جنگ تحمیلی
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به میزان درباره پیگیریهای این وزارت‌خانه درباره نقش آلمان در تامین سلاحهای شیمیایی رژیم صدام در جنگ تحمیلی، گفت: موضوع جانبازان شیمیایی یکی از دستورکار‌های ثابت وزارت امور خارجه است؛ این موضوع موضوعی نیست که با گذشت زمان به فراموشی سپرده شود؛ جنایتی که در جریان جنگ تحمیلی اتفاق افتاد، استفاده از تسلیحات شیمیایی توسط رژیم صدام علیه هم نظامیان و غیرنظامیان ایرانی و شهروندان عراقی مصداق بارز جنایت جنگی است و قاعدتا همه طرف‌هایی که به نوعی در تسلیح کردن رژیم صدام به این سلاح‌ها دست داشتند باید پاسخگو باشند.
وی اضافه کرد: اینکه چند دهه گذشته و متاسفانه مطالبات به حق جامعه ایران، جانبازان شیمیایی و خانواده‌های آن‌ها از طرف‌های اروپایی درگیر در تسلیح رژیم صدام بی‌پاسخ مانده باعث نمی‌شود که ما کمترین تعللی در پیگیری موضوع کنیم؛ بحث تشکیل یک سازوکار کشف حقیقت برای بررسی نقش و میزان همکاری و مشارکت شرکت‌های خصوصی آلمانی، بخش‌های عمومی و دولتی وقت آلمان در تامین اقلام مورد نیاز برای ساخت تسلیحات شیمیایی از مدتی قبل به‌صورت رسمی مطرح شده است؛ در شهریور ۱۴۰۲ این موضوع رسما به سفارت آلمان در تهران منعکس شد.
بقایی همچنین اظهار کرد: این نشانگر اوج حسن نیت جمهوری اسلامی ایران برای حل موضوعی است که واقعا به مثابه یک مشکل اساسی و یک لکه ننگ در تاریخ روابط ۲ کشور وجود دارد؛ ما بار‌ها اعلام کرده‌ایم که انتظارمان این است که اگر حسن‌نیتی وجود دارد، اگر واقعا نسبت به حقوق بشر دغدغه جدی وجود دارد، با پاسخ مثبت طرف‌های آلمانی مواجه شویم.
وی تصریح کرد: این ادعا صورت گرفته که قبلا در دهه ۱۳۷۰ بخشی از این پرونده‌ها رسیدگی شده و به صدور حکم قضایی، اگر چنین چیزی وجود دارد اطلاعاتش را در اختیار ایران هم قرار دهند؛ این می‌تواند تا حدودی التیام بخش درد و رنج جانبازان شیمیایی و خانواده آن‌ها باشد، اگر هم واقعا در این زمینه کاری انجام نشده، این خواسته به حق جانبازان شیمیایی ما است که در این زمینه یک اقدام جدی از طرف آلمان صورت بگیرد.
آمریکا شهروندانش را از مراوده اقتصادی با ایران محروم کرد
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در بخشی دیگر درباره گمانه‌زنی‌ها درباره سرمایه‌گذاری آمریکا در ایران، گفت: باید با طمانینه درباره تحولات مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا قضاوت کرد؛ جلسه ما دو ساعت‌ونیم بود و درباره موضوع‌های اصلی که از قبل بین ۲ کشور بوده، مذاکره شده است.
وی تصریح کرد: ایران هیچ‌وقت مانعی بر سر راه همکاری اقتصادی طرف‌های مقابل نبوده، بلکه خود آمریکا با وضع قوانین پیچیده و متراکم شهروندانش را از مراوده اقتصادی با ایران محروم کرد.
هدف ما رفع تحریم‌های ظالمانه است
بقایی در بخشی دیگر درباره آمادگی ایران برای تغییر در سطح غنی‌سازی، اظهار کرد: این موضوع‌ها در توافق قبلی حاصل شده بود.
وی تاکید کرد: نمی‌توان درباره جزئیات توافق نهایی براساس مذاکره ۲ ساعته حرف زد؛ هدف ما رفع تحریم‌های ظالمانه در مقابل شفاف‌سازی است که اکنون وجود دارد؛ جزئیات توافق درپی گذر زمان و طی مراحل بعدی قابل بحث است.
وقت و دقت زیادی برای تنظیم سند توافقنامه ایران و روسیه اختصاص یافت
بقایی در بخشی دیگر درباره توافقنامه ایران و روسیه، گفت: این موافقتنامه از زمان مذاکره دارای اهمیت زیادی بود؛ وقت و دقت زیادی برای تنظیم سند اختصاص یافت.
وی تصریح کرد: اجرایی کردن آن از اولویت‌های وزارت امور خارجه و قوه مجریه بود؛ لایحه تنظیم و به هیئت دولت ارسال شده است؛ انتظار داریم در مدت کوتاهی به مجلس شورای اسلامی ارسال شود.
امیدواریم دولت بعدی آلمان آسیب‌های واردشده به روابط برلین با تهران را ترمیم کند
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره آخرین وضعیت روابط ایران و آلمان و انتخاب وزیر خارجه آلمان به‌عنوان رئیس مجمع عمومی سازمان ملل، گفت: اگر بائربوک به‌عنوان ریاست مجمع عمومی سازمان ملل انتخاب شود، عجیب است؛ نامزد چنین پست مهم بین‌المللی باید سابقه مثبت قابل ارائه‌ای داشته باشد؛ تسلیحات آلمانی در نسل‌کشی در غزه مورد استفاده قرار گرفت و اظهارات مقام‌های آلمانی در توجیه نقض قوانین بشردوستانه در غزه بود.
بقایی اضافه کرد: امیدواریم دولت بعدی آسیب‌های واردشده به روابط آلمان با ایران را ترمیم کند.
وی اظهار کرد: ما برای روابط با همه کشور‌ها ازجمله آلمان احترام بالایی قائل هستیم؛ ما همیشه به دنبال حفظ و ارتقای روابط بودیم؛ از اخلال در روابط مردم با مردم متاسفیم.
سکوت رسانه‌های آمریکایی‌ها را درباره مذاکرات می‌توان تحلیل کرد
بقایی در بخشی دیگر درباره سکوت رسانه‌ای آمریکا درمورد مذاکرات غیرمستقیم، گفت: دستورالعمل ایران روشن است و در چارچوب‌های مشخص در ۲ حوزه اعلام شده، مذاکرات انجام می‌شود؛ هرجا که لازم باشد تغییرات لازم صورت می‌گیرد.
وی اضافه کرد: سکوت رسانه‌های آمریکایی‌ها را می‌توان تحلیل کرد، اما خودشان باید جواب دهند؛ طرفین در این باره تفاهمی صورت ندادند؛ هرچند وزارت امور خارجه خود را موظف دید که با رسانه‌ها تعامل نزدیک داشته باشد.
به تعامل با طرف‌های برجام ادامه می‌دهیم
بقایی در بخشی دیگر درباره برنامه ایران برای تبادل نظر با روسیه چین و تروئیکای اروپایی، گفت: برجام از نظر حقوقی به عنوان سند بین‌المللی مطرح است؛ به تعامل با طرف‌های برجام ادامه می‌دهیم، زیرا آن را برای تسریع روند‌های مربوط سودمند می‌دانیم.
وی اظهار کرد: عراقچی برای سفر از قبل برنامه‌ریزی شده به مسکو می‌رود؛ در عین حال درباره گفت‌و‌گو‌های مسقط رایزنی می‌کند؛ تخت روانچی هم در چارچوب روابط دوجانبه به اتریش سفری داشت که از فرصت برای گفت‌وگو با مقام اروپایی استفاده شد.
وضعیت شهروند ایرانی بازداشت‌شده در فرانسه
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره بازداشت مهدیه اسفندیاری، شهروند ایرانی در فرانسه، گفت: بعد از چندین بار پیگیری سفارت ایران در پاریس، موضوع در نشریه فرانسوی لوپوئن مطرح شد؛ به ما اعلام شد که جرم وی حمایت از یک گروه تروریستی است، اما می‌دانیم که وی حامی مردم غزه بوده است.
وی اضافه کرد: این‌ها تعاریف جدید در کشور‌های غربی است که حمایت از مردم مظلوم فلسطین حمایت از تروریسم دانسته می‌شود؛ این امر برای هنجار‌های حقوق بشری مخرب است؛ تعبیر گروگان‌گیری انسانی برای این پرونده زشت و نادرست است.
امنیت منطقه برای ما کلیدی و یک باور جدی است
بقایی در بخشی دیگر درباره سیاست همسایگی در موضوع مذاکرات غیرمستقیم، گفت: از رویکرد مثبت و سازنده همه همسایگان تقدیر می‌کنیم؛ ما در عمل نشان دادیم که امنیت منطقه برای ما کلیدی و یک باور جدی است.
وی اضافه کرد: در شش ماه گذشته تعامل‌های خوبی بین ایران و کشور‌های همسایه حاشیه خلیج فارس در ادامه سیاست همسایگی رخ داد؛ این نشانگر باور جمعی در کشور‌های منطقه درباره درون‌زا کردن امنیت و پیوستگی امنیت و رفاه منطقه است.
بقایی اظهار کرد که وزیر امور خارجه در رابطه با مذاکرات غیرمستقیم با کشور‌های منطقه رایزنی تلفنی داشت.
تنش و ناآرامی منطقه ناشی از وجود رژیم صهیونیستی در منطقه و اشغالگری در فلسطین است
بقایی درباره تاثیر توافق احتمالی ایران و آمریکا بر تنش‌های منطقه، گفت: تنش و ناآرامی منطقه ناشی از وجود رژیم صهیونیستی در منطقه و اشغالگری در فلسطین است؛ تنها موجودیتی که به‌عنوان آپارتاید ازسوی سازمان ملل معرفی شده، قلمرو ۲ کشور را اشغال کرده است.
وی یادآوری کرد: ناامنی و ناآرامی در منطقه در چند دهه اخیر ناشی از معضلی است که کشور‌های غربی از پذیرفتن واقعیت سر باز می‌زنند و آن را به سمت دیگر کشور‌ها فرافکنی می‌کنند.
از همه ظرفیت‌های دیپلماتیک برای توقف نسل‌کشی استفاده می‌کنیم
بقایی در بخشی دیگر درباره اقدام‌ها برای توقف نسل‌کشی در غزه، گفت: ما از همه ظرفیت‌های دیپلماتیک برای مطالبه درخواست مردم مسلمان منطقه و قاطبه کشور‌ها برای توقف نسل‌کشی استفاده می‌کنیم؛ بخش ثابت دستور کار ما در تعامل با دیگر کشور‌ها همین است.
تعهد برای رفع تحریم‌ها از سمت طرف مقابل باید با ارائه تضمین‌ها باشد
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره لغو تحریم‌ها در مذاکرات و ورود کشور‌های اروپایی و آژانس به مذاکرات، اظهار کرد: درباره تغییر در هیئت‌های مذاکره‌کننده باید تصمیم‌گیری شود.
وی اضافه کرد: نگاه ما رو به جلو است و تجربه گذشته را هم مدنظر داریم؛ از مذاکرات منجر به برجام بر لغو واقعی تحریم‌ها تاکید داشتیم؛ این موضوع به‌صورت کامل مدنظر ما خواهد بود که تعهد برای رفع تحریم‌ها از سمت طرف مقابل باید با ارائه تضمین‌ها باشد؛ طرف مقابل سابقه ویژه‌ای در بدعهدی‌ها دارد.
تحریم‌های اروپا غیرقانونی است
بقایی در بخشی دیگر درباره اعمال تحریم‌های جدید اروپا علیه ایران، گفت: آن‌ها با نگاه خودبرتربینی تفسیر انحصاری از مفاهیم حقوق بشری دارند و بر همین اساس تصمیم‌گیری کرده و تحریم‌ها را اعمال می‌کنند.
وی تصریح کرد: این تحریم‌ها غیرقانونی است و ما آن را غیرسازنده می‌دانیم و رد می‌کنیم.
قرار نیست مدیریت کشور به مذاکرات گره بخورد
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سقف زمانی مذاکرات، گفت: قرار نیست مدیریت کشور به مذاکرات گره بخورد؛ بار اول نیست که ما درگیر مذاکره با آمریکا شدیم.
وی تاکید کرد: مذاکره عملا به مثابه جدیت ایران در دیپلماسی است و مسئولان کشور توجه دارند که مذاکرات باید از بحث روزمره کشور باید جدا شود.
توهین به عقاید مسلمانان نقض آشکار حقوق بشر است
بقایی درباره موضع ایران در قبال هتک حرمت قرآن در هلند، گفت: این اقدام که قبلا در هلند و برخی دیگر از کشور‌های اروپایی هم انجام شده است؛ این اقدام باعث بروز مشکلات جدی در هلند و کشور‌های اسلامی شد و تفسیر غلطی از آزادی بیان است.
وی تاکید کرد: این اقدام توهین به عقاید مسلمانان و نقض آشکار حقوق بشر و مصداق ترغیب و تشویق خشونت و تروریسم است؛ ما این اقدام را محکوم می‌کنیم و از کشور‌های اروپایی می‌خواهیم اقدام‌های لازم را انجام دهند.
وظیفه ما در وزارت امور خارجه پیگیری وضعیت اتباع ایرانی است
بقایی در بخشی دیگر درباره ناپدیدشدن و کشته‌شدن شهروند ایرانی در کانادا، گفت: شهروند ایرانی هفتاد روز قبل ناپدید و پس از مدتی جسدش پیدا شد؛ ما ابراز تاسف می‌کنیم؛ وظیفه ما در وزارت امور خارجه پیگیری وضعیت اتباع ایرانی است؛ با وجود اینکه با کانادا رابطه نداریم موضوع را از دفتر حفاظت منافع خود در کانادا و دفتر حفاظت منافع کانادا در ایران پیگیری کردیم.
وی اظهار کرد: هماهنگی برای انتقال جسد انجام شده است؛ دلایل بروز حادثه باید از سمت کانادا مشخص شود؛ از کانادایی‌ها می‌خواهیم توضیحات لازم را بدهند.
در قصد رژیم صهیونیستی برای کوچ اجباری مردم غزه شکی نیست
بقایی در بخشی دیگر درباره کوچ اجباری مردم غزه، گفت: از زمان اشغال سرزمین تاریخی فلسطین توطئه برای بیرون راندن مردم فلسطین از سرزمینشان آغاز شد؛ در قصد رژیم صهیونیستی برای تکمیل این روند در غزه به ویژه در ۲ سال گذشته تردیدی نیست، اما این اتفاق نمی‌افتاد، زیرا مردم فلسطین با وجود همه رنج‌ها خود را مالک واقعی این سرزمین می‌دانند.