او «بهمن کشاورز» بود

بهمن کشاورز درگذشت…. این خبری بود که بعدازظهر روز گذشته منتشر و باعث تأسف خبرنگاران و جامعه حقوقی کشور شد. برخی همکاران آن خبره حقوق درباره‌اش به ایسنا می‌گویند:

کشاورز مصداق مطلوب و چهره ایده‌آل یک وکیل بود

نعمت احمدی: آقای کشاورز مصداق مطلوب و چهره ایده‌آل یک وکیل بود. اخلاق و رفتار و مدیریت و علم و سواد ایشان نمونه‌ای بود که از روی آن می‌شد گفت که وکیل با این مشخصه‌ها وکیل ایده‌آلی است. آقای کشاورز یک عقبه قابل دفاع و مثبتی داشت. کریم کشاورز پسر ایشان تعریف می‌کرد و می‌گفت زمانی که پدرم بازنشسته شد و در منزل بود دقیقاً عین ایامی که یک کارمند رفتار می‌کرد، صبح‌ها بعد از کارهای اولیه‌اش مرتب پشت میز کارش در خانه می‌نشست و تا همان ساعتی که باید ترجمه می‌کرد و بعد از آن از سرکار بیرون می‌آمد و به امور دیگر می‌پرداخت و دوباره دو ساعت بعد به کارش می‌رسید و او نظم و ترتیب و شیک پوشی و اهمیت دادن به وضع ظاهری را از پدرش به ارث برده است.

آقای کشاورز الگوی مناسبی بود و اگر من می‌خواستم سر کلاس یک وکیلی را از لحاظ اخلاق و رفتار برای دانشجویان تعریف کنم همیشه مثالم آقای کشاورز بود. از لحاظ دانش ایشان جدا از کار وکالت اهل تحقیق بود و مقالات زیاد و کتاب‌های زیادی داشت و جزو نخستین افرادی بود که فرهنگ حقوقی انگلیسی به فارسی را نوشت و مشوق همه بود و به هر حال محبوبیت عام داشت.

کشاورز نیم قرن به شغل وکالت اشتغال داشت

سیدمحمدجندقی کرمانی پور: آقای کشاورز مدت نیم قرن به شغل وکالت اشتغال داشت، شغلش فقط وکالت بود و از وکلای حرفه‌ای بود که جز وکالت کار دیگری نداشت. در این مدت خدمات زیادی هم به مردم و هم به جامعه وکالت و هم به موکلینی که به او مراجعه می‌کردند در حد توانی که داشت، کرده بود. ایشان سال‌ها عضو هیأت مدیره و دو دوره هم رئیس هیأتمدیره کانون وکلا و چندین سال هم رئیس اتحادیه اسکودا و از وکلای خدوم بود و مورد وثوق مردم بودند. خداوند رحمتشان کند. این ضایعه را به خانواده محترم و تمامی جامعه وکلای ایران تسلیت می گویم. متأسفانه در این چند روز دو ضایعه بزرگ داشتیم یکی دیگر فوت آقای اسماعیل مصباح اسکویی بود که سال‌ها در کانون وکلا عضو هیأت مدیره و نایب رئیس هیأتمدیره بود و متأسفانه پشت سر هم اخبار دردناک به ما می‌رسد و امیدواریم آخرین باشد.

کشاورز از وفادارترین حقوقدانان به آرمان‌های رسانه بود

علی نجفی توانا: ما در هفته اخیر دو تن از بزرگواران را از دست دادیم یکی آقای اسماعیل مصباح اسکویی که اسوه سلامت و اخلاق بود ودیگری آقای کشاورز که استوانه نهاد وکالت بود. مرحوم کشاورز یکی از مدافعین است. مرحوم کشاورز از وکلای باتجربه و از افرادی بود که به عنوان یک وکیل حرفه‌ای ضمن دفاع از موکلین خود در صنف وکالت از ارزش‌های این نهاد با برنامه محوری حمایت می‌کرد و به عنوان یک سرباز عدالت در خدمت عدالت قضائی و نهاد دفاعی کشور بود.

مرحوم کشاورز را بیش از ۴۰ سال می‌شناسم. ایشان از وکلای فعال بود و انحصارا به شغل وکالت اشتغال داشت و از دو دهه پیش در نهاد وکالت در بخش مدیریت حضور چشم گیریداشتند. در یک دوره ما هر دو عضو هیأت مدیره بودیم و ایشان در مقام ریاست کانون خدمات ارزنده‌ای داشت. یکی از ویژگی‌های آقای کشاورز برنامه محوریش بود و در ادامه در اسکودا به عنوان هماهنگ کننده بین کانون‌های مختلف زحمات زیادی کشید و با اینکه در برخی از موارد رقیب صنفی یکدیگر بودیم اما ایشان رفیق حرفه‌ای و صنفی ما بود و به عنوان پیشکسوت ما مورد احترام شخص بنده بود. من بارها گفته‌ام اگر در پرونده‌ای خودم نیاز به وکیل داشتم از آقای بهمن کشاورز استفاده می‌کردم.

سابقه ایشان به گونه‌ای بود که در تمام زمینه‌هایی که بحث قانون و قانون گرایی و عدالت بود و نیز در نشست‌های علمی و سمینارها حضور پیدا می‌کرد. واقعیت قضیه این است که در رسانه‌ها در ۳۰ سالی که در این عرصه فعالم اقای بهمن کشاورز یکی از وفادارترین حقوقدانان به آرمان‌های رسانه بوده و از طریق رسانه خدمتگزار جامعه حقوقی کشور بوده است.

متأسفانه ایشان را ما در زمانی از دست می‌دهیم که نهاد وکالت به وجود این عزیزان احتیاج داشت و با کمال تأسف ما در یک هفته شاهد از دست دادن دو اسوه وکالت بودیم که یکی از آنها مرحوم مصباح اسکویی بود که چندین دوره عضو هیأت مدیره و نایب رئیس کانون بود و در یک دوره که من افتخار مدیر کانون وکلا را داشتم، ایشان به عنوان نایب رئیس با تواضع و فروتنی به نهاد وکالت خدمت می‌کرد. آقای مصباح اسکویی با کشاورز رابطه نزدیک داشت. از دست دادن این دو یکی به عنوان وکیل حرفه‌ای و سرباز عدالت و دیگری به عنوان الگوی یک وکیل به ویژه در امور تجاری را به جامعه حقوقدانان این کشور تسلیت می گویم و ضمن اظهار تأسف امیدوارم که جوان‌ها با الگوبرداری از سلوک و رفتار و چگونگی عملکرد حرفه‌ای این دو مرحوم به نوعی نگذارند جای کشاورز و مصباح اسکویی خالی بماند. برای خانواده و جامعه حقوقی از خداوند صبر درخواست می‌کنم و امیدوارم روح آن دو مرحوم را قرین رحمت کند.

کشاورز در عرصه حقوقی برند بود

عیسی امینی رئیس کانون وکلای مرکز: با تاکید بر اینکه مرحوم کشاورز آدم بزرگ و جنتلمنی بود، گفت: ایشان فعال مدنی و برند بودند و خداوند رحمتشان کند. عصر امروز عصر برندسازیاست و گاهی بعضی از شخصیت‌ها به لحاظ فعالیت‌ها و کارنامه و قلم و شجاعتشان در عرصه اجتماعی برند می‌شوند و یک خصیصه بارز برند این است که جامعه آن را به عنوان نمونه و برتر می‌پذیرد و کشاورز در عرصه حقوقی برند بود و این شخص جدا از اینکه وکیل حرفه‌ای بود در عین حال دانش نظری بسیار خوبی داشت و از همه مهمتر توانسته بود سالیان متمادی در عرصه مطبوعاتی و فعالیت‌های مدنی به عنوان یک تحلیل گر حقوقی حضور مؤثر و مستمر داشته باشد و این امرموجب شده است که وقتی می‌خواهند از جامعه حقوقی اسم ببرند معمولاً اسم مرحوم کشاورز را می‌برند و این شناختی که در بین مردم وجود دارد نشان از جایگاه اجتماعی است که این شخصیت داشت.

بهمن کشاورز درس وکالت را به جامعه وکالت آموخت

هوشنگ پوربابایی: بهمن کشاورز به آزادگی معنا داد. در یک کلمه به تمام معنا، ایشان فاضلی فرهیخته و استادی شرافتمند و وکیل برجسته‌ای بود که در هر حال علاوه بر اینکه شئونات حرفه‌ای وکالت را رعایت می‌کرد، بلکه به دور از جنجال‌های رسانه‌ای ازحقوق مردم و موکلینش تمام قد دفاع می‌کرد. وکیلی بود که در جلا و خفا سعی نمی‌کرد حقوق مردم را به خاطر منافع شخصی خود زیر پا بگذارد و درس وکالت را به جامعه وکالت آموخت و یاد داد که وکلا چگونه باید در برابر حقوق موکل خود دفاع کنند و چگونه قانون را مغتنم بشمارند. اساساً یادداشت‌های ایشان و مقالاتی که چاپ می‌کرد و کتبی که تحلیل کرده بود، همه درس زندگی در جامعه وکالت بود. ایشان ستودنی است و ما و جامعه وکالت از درگذشت ایشان متاثریم.

درگذشت استاد کشاورز، ضایعه غم انگیز غیرقابل جبرانی است

حسین محمدنبی: متأسفانه در این یک هفته دو ضایعه غیرقابل جبران برای جامعه وکالت و حقوقدانان داشتیم و یکی درگذشت استاد ارزشمند و توانا، جناب دکتر بهمن کشاورز بود که حقوقدانی متخلق به اخلاق حسنه و شجاع و با صلابت بود. ایشان در راه آموزش وکلای جوان زحمات زیادی را متحمل شدند و شاگردان فراوانی را به جامعه وکالت گسیل دادند و دارای اقتدار و توانمندی خاصی بود که فقدان وی موجب اندوه همکاران شده است و ضایعه غم انگیزی است که غیرقابل جبران است. نامشان گرامی و قطعاً در خاطر همه حقوقدانان و وکلا اقدامات شجاع و با صلابتی که ایشان داشتند باقی خواهد ماند. ضایعه دیگرفوت جناب آقای مصباح اسکویی بود که سالیان سال در جهت خدمت وکلای محترم و جامعه حقوقی کشور زحمات زیادی کشیدند و اقداماتشان قابل تحسین و مورد علاقه وکلای کشور و حقوقدانان بود و متأسفانه عدم حضور ایشان قابل جبران برای جامعه وکالت نیست.