رییسی: بخش پژوهش در قوه قضاییه باید تقویت شود

رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه تصمیمات و گره گشایی در دستگاه قضایی مقدماتی را لازم دارد که پژوهش آن را آماده کرده، گفت: از بخش‌هایی که در قوه قضاییه باید تقویت شود بحث پژوهش است.

آیت الله سیدابراهیم رئیسی در آیین نکوداشت هفته پژوهش در قوه قضاییه که صبح امروز (سه شنبه) در مجموعه فرهنگی و ورزشی شهید بهشتی با حضور وزیر دادگستری و برخی مسئولان قضایی و پژوهشگران برگزار شد، اظهار کرد: بحث پژوهش به عنوان یک ضرورت برای تصمیم سازی و تصمیم گیری در دستگاه عظیم عدلیه و قوه قضاییه بر کسی پوشیده نیست.

وی افزود: مهمترین ابزار برای قاضی دانش است که بر این اساس قاضی باید به روز باشد.  امروز موضوع شناسی امر بسیار مهمی در امر قضا برای قاضی و در مقام افتاء برای مفتی است.

رئیس قوه قضائیه خاطرنشان کرد: تصمیمات در دستگاه قضایی، گره گشایی‌ها، حل مشکلات و فصل الخطاب بودن و حرف نهایی را قاضی زدن این شناخت مقدماتی را لازم دارد که پژوهش آن را آماده کرده و از بخش‌هایی که در قوه قضاییه باید تقویت شود بحث پژوهش است.

رئیسی با اشاره به اهمیت تحقیق و پژوهش اظهار کرد: اگر امروز بزرگان سلف را می‌شناسیم به خاطر تحقیقات آنهاست. بزرگانی مانند شیخ بهایی، مرحوم محقق و شیخ انصاری از تحقیقات و پژوهش‌هایشان شناخته می شوند. دانشمندان نیز از طریق پژوهش‌ها و تحقیقاتشان است که شناخته می‌شوند، لذا مسئله پژوهش و تحقیق یک امر بسیار مهم است.

وی تاکید کرد: مرجع قاضی برای حل مساله در دستگاه قضایی قانون است و اگر حل مسئله را نیافت باید به فتوای بزرگان مراجعه کند.

رئیسی در ادامه گفت: اینکه مرکز پژوهشی به بیش از ۱۰ هزار سوال قضات پاسخ داده و سوالات بسیاری که در دستور کار است به این معنی است که علیرغم همه تلاشی که مرحوم محقق، آیت الله بروجردی و سایر بزرگان انجام دادند این بوده که گاهی فرع و فرضیه‌ای  را مطرح کردند و امروز فقه غنی را شاهد هستیم.

وی افزود: در زمان آنها فقه حکومت نمی کرد اما در زمان ما فقه حکومت می‌کند. زمانی که فقه حکومت می‌کند کسانی  می‌خواهند که سوالات آنها بر پایه دینی باشد.

وی خاطرنشان کرد: فرهنگ، اقتصاد و غیره حوزه‌هایی است که امروز باید با تلاش فقیهان و محققان روی این مباحث کار شود و پاسخ سوالات درآید تا جواب‌ها پیش روی کسانی باشد که در میدان عمل کار می‌کنند.

رئیس قوه قضائیه با اشاره به اینکه کتابهای خوبی در این راستا عرضه شده گفت: کار پژوهشی برای دستگاه قضایی امر بسیار ضروری است و پشتوانه مسائلی که امروز داریم را باید با نگاه پژوهشی بیابیم.

رئیسی نکته بعدی را مساله محوری مطرح کرد و گفت: نکته مهم آن است که باید به افرادی که اندیشه، خلاقیت و ابتکار نو دارند میدان داده شود. این نگاه نو باید مبتنی بر مبانی باشد و از آن فاصله نگیرد و مبانی یعنی اینکه باید بر مبنای حکمی پایدار باشد و گره گشا بوده و نیازی را برطرف کند.

وی افزود: هر چه کار پژوهشی کاربردی تر باشد نیاز دستگاه قضایی را به هنگام تر مرتفع می‌کند و هرچه مباحث کاربردی تر باشد برای دستگاه قضایی گره‌گشا تر خواهد بود.

رئیس دستگاه قضا در خصوص کار پژوهشی در کشور گفت: بحمدالله امروز در کشور به برکت نگاه عالمانه و حکیمانه رهبری و نشست‌هایی که با دانشمندان و اساتید حوزه دارند، رشد خوبی در حوزه پژوهش و تحقیق داشته‌ایم.

وی با اشاره به رتبه ایران در خصوص تعداد مقالات و برتری آنها گفت: جایگاه ایران اسلامی در این خصوص در سطح مقالات ۱۶ و در ارجاعات ۱۷ است و تعداد کار علمی و ارائه مقالات برتر نشان می دهد که در ایران به لطف جوانان و مراکز علمی کار خوبی انجام می شود.

وی افزود: رهبری نیز در جلسات مختلف در نشست با پژوهشگران و عالمان مراکز علمی و پژوهشی به کار مداوم در حوزه علم و دانش تشویق می‌کنند.
رئیسی قوه قضاییه با بیان اینکه تصمیم سازی و تصمیم گیری در دستگاه قضایی باید مبتنی بر پیوست تحقیقی و پژوهشی باشد گفت: صاحب نظران باید در این حوزه کار انجام دهند. همچنین همکاری بخشهای پژوهشی بسیار قابل تقدیر است و همکاری بین بخش های پژوهشی باید به صورت رفت و برگشت باشد.

وی ادامه داد: این ارتباط در درون دستگاه قضا باید با بیرون دستگاه نیز صورت گیرد و پژوهشگاه قوه قضاییه باید پل ارتباطی بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها با دستگاه قضایی باشد. همچنین باید به اندیشه و نظر فرهیختگان سراسر کشور توجه شود. همچنین در قم هم باید به همین ترتیب باشد و به عنوان مرکز پژوهشی باید نگاه همه اساتید را داشته باشد.

رئیسی در ادامه با تاکید بر اینکه باید جایگاهی برای شنیدن و نقد علمی در دستگاه قضایی وجود داشته باشد، گفت: باید به نقد علمی شود چون می تواند به رشد و ارتقای کار در دستگاه قضایی کمک کند و موثر باشد.

وی افزود: نقد علمی در جهت تصمیمات قوه قضاییه و آرا باید در نگاه اهل اندیشه قرار گیرد که رفت و برگشتی وجود داشته باشد تا مشخص شود و پژوهش صورت گرفته و نشست های نقد آرا در پژوهشگاه ها برگزار شود چون نقد آرا به اتقان آرا کمک می‌کند.

رئیسی نکته بعدی را تبیین دیدگاه‌ها و نظراتی دانست که امروز در دستگاه قضایی وجود دارد و گفت: باید در این راستا بسط گفتمانی به وجود آید و موضوع عدالت، کرامت و مبارزه با فساد باید بسط گفتمانی داشته باشد.

وی افزود: نگاه نظام ما در مبارزه با فساد این است که هاضمه نظام اسلامی فساد را نمی‌پذیرد و با نگاه هایی که دیگران دارند فرق می‌کند و مبانی بحث مبارزه با فساد پژوهش است.

وی افزود: در نظام مدیریتی امروز آخرین حرفی که زده می‌شود مشتری مداری است نگاه اسلام به افراد نیز همین مشتریان مداری است. همچنین نگاه امیرالمومنین علیه السلام را هم دوست داشتن مردم بود و فرد اداری باید مردم را دوست داشته باشد.

وی با بیان اینکه انتشار حداکثری و نقد آرای قضایی باید مورد تاکید قرار گیرد، اظهار کرد: نکته بعدی تدوین نقشه راه پژوهشی و تعیین اولویت هاست. باید مشخص باشد که از کجا حرکت کردیم و به کجا می‌خواهیم برسیم. اولویت امروز ما فهم این مساله است که دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها اولویت داشته باشند.

رئیس قوه قضائیه با اشاره به مباحث میان رشته‌ای گفت: یکی از شرایط برای قاضی معرفت است که مبنای آن جامعه شناسی است. مواردی که در آیین دادرسی کیفری داریم از موارد مبتلا به ما است که باید به بحث های مبتلا به و موضوعات مورد بحث توجه داشت.

وی در خصوص ارتباط قوه قضاییه با دانشگاه ها و پژوهشگران گفت: باید در  موضوعات مختلف با دانشگاه ها ارتباط داشته باشیم تا پیشنهادات راهبردی ارائه شده و اجرایی شوند. همچنین باید موضوعات مورد نیاز قوه قضاییه را برای دانشجویان و طلبه‌های حوزه تعریف کنیم.

وی افزود: یکی دیگر از کارها ترجمه و تبدیل مسائل عینی در قوه قضائیه به مسایلی است که مورد پژوهش دانشجویان ارشد و دکترا قرار گیرد.

رئیسی اظهار کرد: امروز ما ده‌ها پرونده داریم که پول مردم را گرفتند و الان کم آورده‌اند و با مشکل برخورده‌اند. همچنین مسائل مربوط به املاک و اموال رویدادهایی است که باید روی آنها کار شود.

وی تاکید کرد: رویدادهای پژوهشی نکته مهمی است که می‌توان از ظرفیت نخبگان کشور در این راستا استفاده کرد. همچنین به جمع سپاری برخی از موضوعات و مسائلی که متشکل از بخش‌های مختلف است می‌تواند راهکارهای خوبی را برای مجموعه داشته باشد.

رئیس دستگاه قضا با بیان اینکه امروز در گام دوم انقلاب اسلامی هستیم تصریح کرد: در این بستر باید طرحی نو در حوزه پژوهشی و تحقیق در اندازیم. البته کارهایی در دانشگاه و حوزه انجام شده اما ضرورت دارد که پژوهشی در خور برای تمدن نوین اسلامی که بخش مهمی در تصمیم‌سازی قضایی و حقوقی است به عالم عرضه کنیم.

وی تاکید کرد: نگاه مدیران و بخش‌های مسئول ایجاب می‌کند که کارهای درخوری در دانشگاه و مراکز پژوهشی صورت گیرد. بزرگانی در دستگاه قضایی بودند و تلاش کرده‌اند، اما شرایط ایجاب می‌کند که اقدامات بیشتری با نگاه تحولی عملی و علمی در جهت احیای حقوق عامه در دستگاه قضایی صورت گیرد.