ایران-بلاروس؛ هم افزایی همکاری‌های اقتصادی اوراسیا 

پیگیری نقشه راه همکاری‌های اقتصادی ایران و بلاروس و تعمیق و گسترش مناسبات دو جانبه دو کشور از مهم ترین محورهای سفر لوکاشنکو به تهران است، بلاروس از موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه‌ای برخوردار است اما نباید انتظار داشته باشیم که سطح همکاری‌های دو کشور فراتر از چارچوب اتحادیه اوراسیا باشد.

به گزارش یمین نیوز به نقل از ایسنا، روسای جمهور ایران و بلاروس در حاشیه اجلاس شانگهای در ازبکستان با یکدیگر دیدار و در مورد موضوعات دو جانبه تهران- مینسک گفت‌وگو کردند. حجت الاسلام رئیسی رییس جمهور کشورمان در این دیدار تاکید کرد که نقشه راه ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور آماده شده است و ایران برای صادرات کالا و همکاری‌های مشترک اقتصادی با بلاروس آمادگی کامل دارد.

الکساندر لوکاشنکو ، رئیس جمهور بلاروس نیز در این دیدار با تاکید بر اهمیت تدوین نقشه راه ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور، خاطرنشان کرد: بلاروس و جمهوری اسلامی ایران روابط بسیار خوبی با یکدیگر دارند و با توجه به ظرفیت‌های متقابل موجود، این روابط باید افزایش پیدا کند.

وی همچنین تاکید کرد: ایران، بلاروس، روسیه و کشورهای آسیای مرکزی باید در کنار هم و با کمک گرفتن از توانمندی‌ها و تجربیات یکدیگر در مسیر توسعه اقتصادی حرکت کنند.

روابط ایران و بلاروس در دو بعد اقتصادی و سیاسی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ در بعد اقتصاد همان طور که بسیاری از کارشناسان اذعان داشته‌اند آن طور که ظرفیت های دو کشور امکان و شرایطش را دارد استفاده نشده و در سطح قابل قبولی قرار ندارد. با توجه به مرداودات انجام شده میان مقامات دو کشور به نظر می‌رسد بلاروس مصمم است تا همکاری‌های خود با ایران را در تمامی جنبه‌ها افزایش دهد. این عزم تا حدود زیادی میان سران دو کشور هم دیده می‌شود. قطعا کشوری مانند روسیه که از متحدان ایران و بلاروس است می‌تواند در این زمینه نقش ایفا کند. 

غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران در نشستی که با رئیس اتاق بازرگانی و صنعت بلاروس در آذر ماه سال جاری داشت، اظهار داشت: با وجود رفت‌وآمدها و تبادل هیات‌های تجاری میان دو کشور اما هنوز تجار دو طرف از ظرفیت‌های یکدیگر به طور کامل مطلع نیستند لذا در این زمینه نیازمند مبادله اطلاعات هستیم.  همچنین تشکیل کمیته مشترک بازرگانی بین اتاق‌های ایران و بلاروس نیز می‌تواند زمینه‌ساز امنیت مورد نیاز برای روابط تجاری بخش‌های خصوصی دو کشور باشد.

رئیس اتاق بازرگانی و صنعت بلاروس نیز پیشنهاد دیدارهای سه‌طرفه بین اتاق‌های ایران -روسیه – بلاروس را مطرح کرد زیرا با توجه به روابط نزدیکی که ایران در این سال‌ها با روسیه دارد و بلاروس نیز از نزدیکان مسکو است، این همکاری‌ها می‌تواند در قالب یک بسته کامل به صورت سه جانبه تداوم و توسعه یابد. 

بنابراین با توجه به توافق‌های انجام شده میان رؤسای جمهور ایران و بلاروس که در حاشیه اجلاس شانگهای در ازبکستان انجام شد، نخست وزیر بلاروس برای پی گیری گسترش روابط دو جانبه در ابعاد اقتصادی اعم از ترانزیت، صادرات و واردات، تامین انرژی، کشاورزی و انتقال تکنولوژی به تهران سفر کرد که در جریان این سفر مقرر شد نقشه راه جامعی برای توسعه روابط اقتصادی تهران ومینسک طی سال های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۶ ترسیم شود تا در این چارچوب تکلیف حوزه‌های اقتصادی روشن گردد.

از این رو سفری که لوکاشنکو به تهران دارد با توجه به تمهیداتی که در جریان سفر نخست وزیر این کشور به تهران انجام شده بود در چارچوب همکاری‌های اقتصادی خواهد بود و مسائل اقتصادی و دو جانبه دنبال می‌شود.  

بلاروس از جمله کشورهای اروپای شرقی است که در تحریم قرار دارد اما نه به اندازه‌ای که روسیه تحریم شده است. به هر حال بلاروس از نظر جغرافیایی و ژئوپلیتیک در یک شرایط مهم و خاصی قرار گرفته و به‌عنوان متحد اصلی روسیه تلاش دارد تا علاوه بر مسائل اقتصادی خود را از نظر سیاسی ارتقا داده و در مناسبات و ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی نقش آفرین باشد جنگ روسیه و اوکراین یکی از نمونه‌هایی است که به خوبی اتحاد روسیه سفید با مسکو را نشان می‌دهد. 

روابط سیاسی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بلاروس در تاریخ ۱۸ مارس ۱۹۹۳ پایه‌گذاری شد و در  ۸ مارس ۱۹۹۸ سفارت بلاروس در تهران افتتاح شد و سفارت ایران در مینسک نیز از ماه فوریه سال ۲۰۰۱ آغاز به کار کرد. همکاری‌های دو کشور در سطوح بالا و در میان وزارتخانه‌های امور خارجه، همکاری بین پارلمانی و بازدید مقامات و هیات‌های دو کشور تا به امروز ادامه داشته است. همچنین در موضوعات بین المللی دو کشور همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند و از نامزدی کشور در سازمان‌های بین‌المللی همانند شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، یونسکو، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و … حمایت کرده‌اند.  

حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل نیز سفر لوکاشنکو به تهران را شروع مجددی برای ادامه همکاری‌ها و گسترش روابط  عنوان کرد و گفت: بلاروس اقتصاد محدودی دارد. آنچه مهم است جایگاه این کشور از نظر ژئوپلیتیکی و نزدیکی مناسبات با روسیه و اتحادیه اوراسیاست که از این منظر همکاری های دو جانبه توجیه پذیر است.اگر بلاروس خیلی بتواند در همکاری‌ها تاثیرگذار باشد در چارچوب اتحادیه اوراسیاست.

بنابراین، ایران و بلاروس درصدد توسعه همکاری‌های اقتصادی و به تبع آن تقویت همکاری سیاسی با یکدیگر هستند گرچه بررسی مسائل دو جانبه اقتصادی به‌عنوان محور سفر لوکاشنکو به تهران مطرح شده اما این احتمال وجود دارد که مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله جنگ روسیه و اوکراین هم یکی از موضوعات مورد بررسی در این سفر  باشد.